Macarıstanda Attestatla Təhsil Haqqında: Qəbul Sistemi, Proseslər

Son illər Avropada təhsil almaq istəyən Azərbaycanlı gənclərin diqqətini çəkən ölkələrdən biri Macarıstandır. Özünün qədim universitet ənənələri, yüksək təhsil standartları, münasib qiymətləri və tələbələr üçün əlverişli həyat şəraiti ilə Macarıstan bir çoxlarının seçimidir. Ən önəmlisi isə budur ki, bu ölkədə bəzi universitetlər yalnız attestatla qəbul imkanı tanıyır. Yəni, DİM balı və ya SAT kimi beynəlxalq imtahan nəticələri tələb olunmadan, birbaşa attestatla müraciət edib qəbul almaq mümkündür. Bu, xüsusilə ali təhsil almaq arzusunda olan, lakin yerli qəbul imtahanlarında uğur qazanmayan gənclər üçün böyük fürsət hesab olunur.

Macarıstanda təhsil almağın cəlbedici cəhətləri təkcə qəbulun asanlığı ilə bitmir. Təhsil haqlarının digər Avropa ölkələrinə nisbətən daha münasib olması, tələbələrə geniş təqaüd imkanları, həyat və yaşayış xərclərinin orta səviyyədə olması və təhsil proqramlarının beynəlxalq akkreditasiyaya malik olması bu ölkədə təhsili arzuolunan edir.

Macarıstanda Təhsil Sisteminin Ümumi Xüsusiyyətləri

Macarıstanda təhsil sistemi Avropa İttifaqının Boloniya sisteminə uyğunlaşdırılmışdır. Bu sistem çərçivəsində bakalavriat (Bachelor), magistratura (Master) və doktorantura (PhD) pillələri üzrə təhsil təklif olunur. Universitetlərin bir çoxunda ingilis dili ilə yanaşı, macar və alman dillərində də proqramlar mövcuddur. Bu, tələbələrin daha geniş seçim imkanına sahib olmasına şərait yaradır.

Bakalavriat proqramlarının müddəti 3-4 ildir, magistr proqramları 1-2 il, doktorantura isə adətən 3 il davam edir. Tədris planları praktik yönümlüdür, yəni nəzəri biliklə yanaşı praktik təcrübə də ön plandadır. Universitetlərdə müxtəlif sahələr üzrə proqramlar mövcuddur: mühəndislik, tibb, iqtisadiyyat, incəsənət, hüquq, informasiya texnologiyaları və s.

Attestatla Təhsil – Nə Deməkdir?

Attestatla təhsil dedikdə, tələbənin yalnız orta məktəb bitirmə sənədi – yəni “attestat” ilə ali məktəbə qəbul olması nəzərdə tutulur. Macarıstanda bəzi universitetlər və ya proqramlar, xüsusilə özəl universitetlər və ingilisdilli proqramlar, bu cür qəbul sistemini tətbiq edir. Bu zaman abituriyentdən əlavə imtahan nəticələri, məsələn, DİM balı, SAT, IELTS və ya TOEFL kimi sertifikatlar tələb olunmur.

Lakin bu, heç bir sənəd tələb olunmur demək deyil. Tələbədən aşağıdakı sənədlər adətən istənilir:

• Attestat (nüsxəsi və bəzən tərcüməsi);
• Transkript;
• Motivasiya məktubu;
• Tövsiyə məktubu (bəzən);
• CV (bəzən);
• İngilis dili biliyinin sübutu (bəzi hallarda);
• Pasportun surəti;
• Beynəlxalq pasport;
• Şəkil və ərizə forması.

Qəbul Qaydaları və Prosesin Mərhələləri

Qəbul prosesi adətən aşağıdakı mərhələlərdən ibarət olur:

1. Universitet seçimi: Hansı universitetə və ixtisasa müraciət etmək istəyirsinizsə, həmin təhsil ocağının saytında və ya rəsmi platformalarda tədris şərtləri araşdırılır.
2. Sənədlərin hazırlanması: Yuxarıda sadalanan sənədlər toplandıqdan sonra onlardan bəziləri notarial qaydada tərcümə olunmalı və apostil edilməlidir. Bəzi universitetlər onlayn platforma vasitəsilə sənəd qəbul edir.
3. Ərizənin təqdim olunması: Onlayn və ya fiziki poçt vasitəsilə universitetin qəbul şöbəsinə müraciət edilir. Ərizənin təqdim olunması zamanı bəzi hallarda müraciət haqqı da ödənilməlidir.
4. Müsahibə (əgər varsa): Bəzi universitetlər onlayn müsahibə mərhələsi təşkil edir. Bu zaman tələbənin motivasiyası, dil biliyi və məqsədləri yoxlanılır.
5. Qəbul məktubunun alınması: Əgər qəbul olunmusunuzsa, universitet tərəfindən sizə rəsmi “Acceptance Letter” göndərilir.
6. Viza prosesi: Qəbul məktubu ilə birlikdə Macarıstanın Azərbaycandakı səfirliyinə müraciət edib təhsil vizası (D tipi viza) almaq tələb olunur.

Attestatla Qəbul Edən Universitetlər və İxtisaslar

Macarıstanda bir sıra universitetlər, xüsusilə özəl təhsil müəssisələri və texniki institutlar attestatla qəbul təqdim edir. Aşağıda bəzi nümunələr:

• International Business School (IBS Budapest): İşgüzar idarəetmə, marketinq, maliyyə üzrə ingilisdilli proqramlar təqdim edir. Qəbul üçün attestat və müsahibə kifayətdir.
• Budapest Metropolitan University: Media, dizayn, turizm və biznes ixtisaslarında təhsil imkanı. Attestatla qəbul üçün motivasiya məktubu və transkript vacibdir.
• University of Dunaújváros: Texniki və informasiya texnologiyaları üzrə ixtisaslar, dil biliyi sertifikatı ilə birlikdə attestat əsasında qəbul təklif edir.
• University of Nyíregyháza: Tədris və mühəndislik sahələrində attestatla qəbul mümkündür.
• Debrecen University: Dövlət universiteti olsa da, bəzən bəzi proqramlarda attestatla müraciətə baxılır, amma adətən əlavə test və ya müsahibə tələb olunur.

Təhsil Haqları və Yaşayış Xərcləri

Macarıstanda təhsil haqları seçilən universitetə və ixtisasa görə dəyişir. Ümumilikdə dövlət universitetlərində illik təhsil haqqı 1500–5000 avro arasında dəyişir. Özəl universitetlərdə bu rəqəm 5000–12000 avro aralığında olur. Tibbi, mühəndislik və beynəlxalq biznes proqramları kimi sahələrdə isə ödənişlər daha yüksək ola bilər.

Yaşayış xərcləri isə tələbənin yerləşmə formasına, şəhərə və yaşam tərzinə bağlıdır. Budapeştdə tələbələrin aylıq xərcləri ortalama 500–800 avro arasında dəyişir. Kiçik şəhərlərdə bu xərclər 300–500 avro təşkil edir. Buraya kirayə, qida, nəqliyyat, mobil rabitə və digər gündəlik xərclər daxildir.

Nümunə cədvəl:

Təqaüd İmkanları

Macarıstanda xarici tələbələr üçün bir neçə təqaüd proqramı mövcuddur. Onların ən tanınmışı “Stipendium Hungaricum” proqramıdır. Bu dövlət dəstəyi ilə həyata keçirilən proqram tələbələrə tam təhsil haqqının ödənməsi, aylıq təqaüd, yataqxana yeri və tibbi sığorta təklif edir. Bu proqram üçün müraciət zamanı attestat, motivasiya məktubu, CV və onlayn ərizə forması təqdim olunur. Bəzi hallarda universitet daxili seçim proseduru da tətbiq oluna bilər.

Digər təqaüdlər isə konkret universitetlərin daxili təklifləridir. Məsələn, IBS Budapest və Budapest Metropolitan University hər tədris ili üçün yüksək göstəricili tələbələrə endirimlər və ya hissəvi təqaüdlər təqdim edir.

Təqaüd alma şansını artırmaq üçün aşağıdakılar tövsiyə olunur:

• Yüksək ortalama göstərici (GPA);
• Peşəkar və inandırıcı motivasiya məktubu;
• Beynəlxalq dil sertifikatı (IELTS/TOEFL);
• Könüllü fəaliyyətlər və sosial layihələrdə iştirak haqqında məlumat.

Tələbə Vizası və Sənədləşmə Prosesi

Təhsil üçün viza almaq Macarıstanda uzunmüddətli (D tipi) vizaya müraciət etməyi tələb edir. Aşağıdakı sənədlər viza müraciəti üçün təqdim olunmalıdır:

• Universitetdən qəbul məktubu;
• Yaşayış yeri haqqında sənəd (yataqxana və ya kirayə müqaviləsi);
• Maliyyə təminatını sübut edən sənədlər (bank çıxarışı və ya sponsor məktubu);
• Tibbi sığorta;
• Pasport və surəti;
• Doldurulmuş viza ərizəsi və fotoşəkil;
• Konsulluq rüsumunun ödənişi (təxminən 60 avro).

Viza prosesi təxminən 15–30 iş günü davam edir. Müsahibə də tələb oluna bilər. Bütün sənədlər ingilis və ya macar dilinə tərcümə olunmalıdır.

İşləmək İcazəsi və Tələbə Həyatı

Macarıstanda təhsil alan əcnəbi tələbələrə həftədə 20 saata qədər işləməyə icazə verilir. Bu, əsasən yarımştat işlərdə, kafe və restoranlarda, universitetin daxilində və ya ofis köməkçisi kimi işlərdə olur. Yay tətilində bu limit daha da artıra bilər.

Tələbə həyatı isə Macarıstanda olduqca rəngarəng və zəngindir. Universitetlərdə çoxsaylı tələbə klubları, beynəlxalq tələbə təşkilatları və tədbirlər keçirilir. Budapeşt kimi böyük şəhərlərdə mədəniyyət, incəsənət, musiqi və idman tədbirləri sıxlıqla baş tutur.

Universitet yataqxanaları əsas ehtiyacları qarşılayır: internet, mətbəx, camaşırxana və oxu zalı. Eyni zamanda tələbələr öz aralarında dostluqlar qurur, mədəniyyət mübadiləsi aparır və ingilis dilini inkişaf etdirirlər.

Ən Çox Verilən Suallar