Türkiyədə təhsil almaq Azərbaycanlı gənclər arasında uzun illərdir populyarlığını qoruyur. Bunun əsas səbəblərindən biri də təhsilin keyfiyyəti və ödənişsiz təhsil imkanlarının genişlənməsidir. Bəziləri düşünür ki, yalnız yüksək bal toplayanlar və ya elit tələbələr pulsuz təhsildən yararlana bilər. Əslində isə yollar çoxdur. Bu yazıda Türkiyədə pulsuz oxumağın bütün yolları sadə dillə, praktiki şəkildə izah edilir. Həm əyani, həm distant, həm də qiyabi formada təhsil almaq istəyənlər bu məlumatlardan faydalana bilərlər.
Türkiyə Bursları (YTB): Ən rəsmi və geniş proqram
Ən çox tanınan və etibarlı pulsuz təhsil yolu “Türkiye Bursları” proqramıdır. Bu proqram dövlət tərəfindən tam maliyyələşdirilir və Azərbaycan vətəndaşları üçün hər il yüzlərlə yer ayrılır. Təhsil haqqı tam ödənilir, aylıq təqaüd verilir (2025-ci il üçün bakalavr tələbəsi üçün 2.000 TL), yataqxana təmin edilir, həmçinin tibbi sığorta və illik bilet dəstəyi də mövcuddur.
Müraciət üçün əsas şərtlər:
- Orta təhsili və ya bakalavrı müvafiq bal ilə bitirmək
- Türk və ya ingilis dilini bilmək
- Motivasiya məktubu və sosial fəaliyyətlərə üstünlük
Proqrama müraciət yalnız internet vasitəsilə turkiyeburslari.gov.tr ünvanında edilir.
Universitetlərin Öz Daxili Təqaüd Sistemi
Bəzi universitetlər yerli təqaüd proqramları ilə fərqlənir. Misal üçün, İstanbul Universiteti, Ege Universiteti, Gazi və Marmara Universitetləri daxil olduqda, yüksək GPA göstərən xarici tələbələr üçün illik 50%-dən 100%-ə qədər təhsil haqqından azadolma tətbiq edə bilir. Bu sistemdə əsas rol oynayan amillər:
- İmtahansız müraciət zamanı orta təhsil balı
- İllik akademik nəticə (ortalama)
- İctimai fəallıq və iştirakçılıq
Təhsil müddətində təqaüd avtomatik olaraq illik performansa əsasən yenilənir.
İkili Diplom Proqramları
Azərbaycan universitetləri ilə Türkiyə universitetləri arasında bağlanan ikili diplom sazişləri vasitəsilə də təhsil pulsuz ola bilər. Belə hallarda tələbə həm Türkiyə universitetində, həm də Azərbaycandakı universitetdə qeydiyyatda olur və təhsil haqqı tamamilə birgə fond tərəfindən qarşılanır.
Bu model daha çox aşağıdakı sahələrdə tətbiq olunur:
- Pedaqogika
- İnformasiya texnologiyaları
- Beynəlxalq münasibətlər
- İqtisadiyyat və idarəetmə
Əlavə üstünlüklər:
- Hər iki ölkədə tanınan diplom
- İki ölkədə də təcrübə imkanı
- Akademik dəyişmə proqramları (erasmus, mevlana)
Qiyabi və Distant Təhsil Proqramları
Əgər şəraitiniz əyani təhsilə uyğun deyilsə, o zaman distant və ya qiyabi proqramlar vasitəsilə də ödənişsiz təhsil ala bilərsiniz. Xüsusilə Anadolu Universiteti və Atatürk Universiteti 100%-ə qədər təhsil haqqı güzəştləri təqdim edir. Aşağıdakı cədvəldə bu proqramlara dair ümumi məlumatları görə bilərsiniz:
| Universitet | Təhsil Forması | Təhsil haqqı | Təqaüd İmkanı | Müraciət |
|---|---|---|---|---|
| Anadolu Universiteti | Distant | 0 – 500 TL arası | Var (60-100%) | Online |
| Atatürk Universiteti | Qiyabi | 0 – 400 TL arası | Var | Online |
| İstanbul Universiteti | Distant | İllik 750 TL | İxtisas üzrə | Şəxsən |
| Sakarya Universiteti | Qiyabi | 600 TL | Sosial vəziyyət | Online |
Bu proqramlar üçün müəyyən sosial kriteriyalar, yəni ailə gəliri, şəhid ailəsi statusu, əlillik və digər meyarlar üzrə tam pulsuz təhsil hüququ verilir.
Akademik Nailiyyətlərə Görə Burslar
Əgər siz artıq bir Türkiyə universitetində oxuyursunuzsa və ortalamanız yüksəkdirsə, bu zaman daxili akademik burslara müraciət edə bilərsiniz. Əksər universitetlər 3.50/4.00 ortalama üzərində olan tələbələr üçün təhsil haqqından tam və ya yarı azadolma və hətta əlavə təqaüdlər təqdim edir.
Əlavə olaraq, bəzi fakültələr (məsələn, mühəndislik, tibb və hüquq) daxili fakültə bursları ilə fərqlənir.
Qlobal Dəyərləndirmə: Türkiyədə Təhsilin Geleceyi və Azərbaycanlılar üçün Perspektivlər
2025 və sonrası üçün Türkiyə təhsil sistemində rəqəmsal təhsilə keçid, burs sistemlərinin təkmilləşdirilməsi və ikitərəfli dövlət əməkdaşlıqlarının artırılması planlaşdırılır. Bu o deməkdir ki, gələcək illərdə daha çox azərbaycanlı tələbə üçün tam pulsuz və yüksək keyfiyyətli təhsil imkanları yaranacaq.
Həmçinin, Türkiyədə təhsil almış azərbaycanlı məzunlar üçün Azərbaycan bazarında da daha yüksək dəyər formalaşır. İşəgötürənlər bu diplomları və təcrübəni real bacarıq göstəricisi kimi qəbul edir.
Türk-Azərbaycan Təhsil Müqavilələri
Azərbaycan və Türkiyə arasında imzalanan ikitərəfli təhsil sazişləri çərçivəsində hər il müəyyən sayda tələbə təhsil haqqı ödəmədən təhsil almaq hüququ əldə edir. Bu yerlər adətən rəsmi elanlarla paylaşılır və kvotalar bölgü əsasında aparılır.
Əgər siz dövlət proqramı ilə müraciət edirsinizsə, bu zaman DİM-in və ya Təhsil Nazirliyinin rəsmi elanlarına baxmalısınız. Əldə etdiyiniz yer sizə tam pulsuz təhsil, yataqxana və digər dəstəklərlə birlikdə təqdim oluna bilər.
Reklam
Beynəlxalq Təşkilatların Təqaüd Fondları
Bəzən təhsil ödənişini birbaşa universitet deyil, müstəqil qurumlar və ya təşkilatlar da qarşılaya bilər. Aşağıdakı fondlar hər il yüzlərlə tələbəyə dəstək verir:
- İslam İnkişaf Bankı Təqaüd Fondu (IsDB)
- Yunus Emre İnstitutu tərəfindən təqdim olunan türk dili təqaüdləri
- TİKA vasitəsilə texniki və sosial sahələr üzrə proqram dəstəyi
Bu qurumlara müraciət üçün tələb olunan əsas sənədlər:
- Təhsil qəbul sənədi
- Akademik göstəricilər
- Sosial vəziyyəti təsdiqləyən sənədlər
- Motivasiya məktubu
Şəhid ailələri, xüsusi status və sosial güzəştlər
Əgər siz şəhid ailəsi üzvüsünüzsə, valideyniniz veteran və ya əlil statusuna sahibdirsə, bu halda bir çox universitet təhsil haqqını tamamilə silə bilər. Bunun üçün tələbə qəbul olduqdan sonra universitetin sosial xidmət ofisinə müvafiq sənədləri təqdim etməlidir.
Əlavə sosial güzəştlər:
- Ailədə eyni vaxtda iki və ya daha çox uşaq təhsil alırsa
- Gəliri yaşayış minimumundan aşağıdırsa
- Sosial müavinət alan ailədən gəlirsə
Müraciət Strategiyaları və Uğurlu Seçim Addımları
Türkiyədə pulsuz təhsil əldə etmək üçün təkcə sənəd toplamaq kifayət deyil. Müraciət prosesində uğurlu olmaq üçün strategiya ilə hərəkət etmək lazımdır. Əvvəlcə hansı yolun sizə uyğun olduğunu müəyyənləşdirin: YTB təqaüdü, universitet daxili burs, yoxsa distant və ya qiyabi təhsil?
Əgər akademik nəticələriniz yüksəkdirsə, birbaşa YTB proqramına fokuslanın. Müraciət zamanı motivasiya məktubunuz real və inandırıcı olmalı, gələcək planlarınızla uyğun gəlməlidir. Həmçinin, məktəb göstəriciləriniz və fəaliyyətləriniz balanslı şəkildə təqdim olunmalıdır. Sadəcə yüksək bal deyil, aktivlik, könüllülük, dil biliyi və sosial məsuliyyət də rol oynayır.
Əngəllərlə Qarşılaşanlar üçün Alternativ Çıxış Yolları
Bəzən bütün sənədlər qaydasında olsa da, təqaüd imtinası ilə üzləşmək mümkündür. Belə halda ümidinizi itirməyin. Əksər universitetlərdə ilk semestri öz hesabınıza oxuyub, daha sonra daxili təqaüd üçün müraciət etmək imkanı var. Bu modellə ortalamanızı yüksək saxladıqda, sonrakı illər pulsuz oxumaq şansınız artır.
Həmçinin, qiyabi və distant proqramlara daxil olaraq minimum ödənişlə (bəzən heç bir ödənişsiz) təhsil alarkən paralel olaraq işləmək və təhsilinizə dəstək yaratmaq da ağıllı seçimdir. Bu sistem sizin həm vaxtınıza, həm də büdcənizə qənaət edir.
Əlavə olaraq, fondlara və beynəlxalq təşkilatlara fərdi müraciət etməkdən çəkinməyin. Hətta kiçik miqyaslı təqaüdlər belə sizin yolunuzu açmağa kömək edə bilər. Əsas olan ardıcıllıq və vaxtında hərəkət etməkdir.
Türkiyədə pulsuz təhsil almaq yalnız yüksək bal toplamaq və ya istisna olmaq demək deyil. Əksinə, bir çox real və işlək yol var. Hər bir tələbənin sosial vəziyyətinə, akademik nəticəsinə və motivasiyasına uyğun variant tapmaq mümkündür. Əsas odur ki, araşdırmaqdan çəkinməyin, müraciət edin, və əldə etdiyiniz imkandan maksimum istifadə edin.
Ən Çox Verilən Suallar
1. Türkiyədə pulsuz təhsil üçün hansı yollar mövcuddur?
Ən geniş istifadə olunan yollar: YTB təqaüd proqramı, universitet daxili burslar, qiyabi və distant təhsil güzəştləri, ikili diplom sazişləri və sosial vəziyyətə əsaslanan azadolmalardır.
2. Distant təhsil də pulsuz ola bilərmi?
Bəli. Anadolu və Atatürk universitetləri kimi bəzi ali təhsil müəssisələri sosial vəziyyəti zəif olan tələbələr üçün distant proqramlarda tam və ya qismən ödənişsiz imkanlar təqdim edir.
3. Qiyabi təhsil alanlar təqaüddən istifadə edə bilərmi?
Bəzi hallarda mümkündür. Əgər tələbə sosial yardım kateqoriyasına düşürsə və ya akademik nəticələri yüksəkdirsə, qiyabi təhsil üçün də təqaüd verilə bilər.
4. Təhsil müddətində əlavə maliyyə dəstəyi mövcuddurmu?
Hə, tələbələrə dövlət tərəfindən aylıq təqaüd, pulsuz yataqxana, yemək kartı və səhiyyə xidmətləri təqdim olunur. Bundan əlavə, bələdiyyə və fondlar da əlavə dəstək göstərir.
5. İkili diplom proqramları necə pulsuz olur?
Azərbaycan və Türkiyə arasında bağlanan müqavilələr çərçivəsində tələbə hər iki ölkənin universitetində qeydiyyatda olur və təhsil haqqı ya Azərbaycanda, ya da dövlət tərəfindən qarşılanır.
6. Şəhid ailələrinə hansı güzəştlər tətbiq olunur?
Şəhid və qazilərin ailə üzvləri üçün bir çox universitetlərdə təhsil haqqı tamamilə silinir. Bəziləri əlavə olaraq yataqxana və sosial yardım da təqdim edir.
7. YTB proqramına hər kəs müraciət edə bilərmi?
Yalnız orta və ya ali təhsilini xaricdə almış, yaxşı akademik nəticələri və motivasiyası olan namizədlər müraciət edə bilər. Yaş həddi və sənəd tələbləri mövcuddur.
8. Distant təhsildə necə müraciət olunur?
Rəsmi universitet saytları üzərindən qeydiyyat aparılır. Qəbul üçün əsasən attestat və şəxsiyyət sənədi yetərlidir. Bəzi hallarda müsahibə də keçirilir.
9. Təqaüd hansı valyutada və necə verilir?
Təqaüdlər adətən Türk lirəsi ilə aylıq şəkildə tələbənin hesabına köçürülür. Hər tələbənin bank hesabı universitet tərəfindən açılır və ödənişlər rəsmi qaydada aparılır.
10. Diplom Azərbaycanda keçərlidirmi?
Bəli. YÖK (Yüksəköğretim Kurulu) tərəfindən akkreditə olunmuş universitetlərdə alınan diplomlar Azərbaycan Təhsil Nazirliyi tərəfindən nostrifikasiya olunur.
Reklam
