Son illərdə Avropada təhsil almaq istəyən gənclər arasında Litva xüsusi maraq doğurur. Bu marağın arxasında bir neçə əsas səbəb dayanır. İlk növbədə, Litva iqtisadi cəhətdən sabit və həyat xərcləri digər Avropa ölkələri ilə müqayisədə daha əlverişli olan bir dövlətdir. Burada yaşayış, qida, nəqliyyat və digər gündəlik xərclər tələbələr üçün münasibdir və bu, xaricdə təhsil almaq istəyən azərbaycanlı gənclər üçün önəmli üstünlükdür. Litvanın sosial mühiti də tələbələr üçün əlverişli sayılır. Ölkədə əcnəbi tələbələrə hörmət və qayğı ilə yanaşılır, multikultural mühit hökm sürür və tələbələr asanlıqla adaptasiya ola bilirlər. Litvanın təhlükəsiz və sakit ölkə olması, sosial stabilliyi, həmçinin tələbələr üçün nəzərdə tutulmuş bir sıra xüsusi proqram və imkanlar ölkəyə marağı daha da artırır.
Litvada Təhsil Haqqı Necə Müəyyən Olunur?
Litvada təhsil haqqı universitetlərin növünə, seçilmiş ixtisasa və təhsil pilləsinə görə dəyişir. Dövlət və özəl universitetlərdə, həmçinin bakalavr, magistr və doktorantura pillələri üzrə fərqli qiymətlər tətbiq olunur. Əsasən, dövlət universitetləri ölkə vətəndaşları üçün təhsil haqlarını daha aşağı saxlayır, xarici tələbələr – xüsusilə Avropa İttifaqına daxil olmayan ölkələrin vətəndaşları üçün isə bu məbləğlər bir qədər yüksək olur.
Bakalavr Pilləsində Təhsil Haqqı
Litvada bakalavr proqramlarında illik təhsil haqqı adətən 1 500 avrodan başlayır və 5 000 avroya qədər yüksələ bilir. Bu rəqəmlər əsasən humanitar, sosial və iqtisadi ixtisaslarda tətbiq olunur. Mühəndislik, kompüter elmləri, biotexnologiya kimi texniki və dəqiq elmlərdə isə təhsil haqqı adətən bir qədər yüksəkdir – bəzi universitetlərdə illik ödəniş 6 000 avroya da çata bilər. Tibb və stomatologiya kimi sahələrdə isə illik təhsil haqqı daha da yüksək olur, bəzi hallarda 8 000–12 000 avroya qədər yüksələ bilər.
Magistr Pilləsində Təhsil Haqqı
Magistr proqramları üzrə təhsil haqqı adətən bakalavr mərhələsinə nisbətən daha yüksək olur. Orta hesabla, Litvada magistratura üzrə illik təhsil haqqı 2 000–7 000 avro arasında dəyişir. Yenə də texniki və tibb sahələrində bu məbləğ daha yüksək ola bilər. Magistr pilləsində oxuyan tələbələrin əksəriyyəti əlavə olaraq müxtəlif təqaüdlər və endirimlər almaq imkanına da malikdirlər.
Doktorantura Pilləsində Təhsil Haqqı
Litvada doktorantura pilləsində təhsil haqqı universitetdən-universitetə və ixtisasdan-ixtisasa dəyişir. Orta hesabla, doktorantura üzrə illik təhsil haqqı 6 000–10 000 avro aralığında olur. Lakin bəzən elmi layihələrdə iştirak edən, dövlət və ya beynəlxalq qrantlar qazanan doktorantlar üçün təhsil haqqı ya azaldılır, ya da tamamilə ödənilir.
Universitetdən Asılı Olan Fərqlər
Litvanın ən məşhur universitetləri – Vilnüs Universiteti, Kaunas Texnologiya Universiteti, Vytautas Magnus Universiteti və digər ali məktəblər müxtəlif təhsil haqqı siyasətləri tətbiq edir. Məsələn, Vilnüs Universitetində bakalavr pilləsi üçün humanitar ixtisaslarda illik təhsil haqqı təxminən 2 500–3 500 avro arasıdır, mühəndislik və tibb ixtisaslarında isə 4 000–8 000 avroya qədər yüksəlir. Kaunas Texnologiya Universitetində isə texniki ixtisaslar üzrə illik təhsil haqqı 3 000–5 000 avro civarındadır.
Təhsil Haqqının Ödənilməsi və Qaydaları
Litvada ali məktəblərin əksəriyyətində təhsil haqqı semestr və ya illik əsasda ödənilə bilər. Bəzi universitetlər tələbələrə ödənişi hissə-hissə ödəməyə imkan verir. Ödənişin vaxtında olunmaması tələbənin universitetdə qeydiyyatının dondurulması və ya dərslərdən kənarlaşdırılması ilə nəticələnə bilər.
Tələbələr, adətən, bank köçürməsi ilə ödəniş edirlər. Beynəlxalq ödənişlər zamanı əlavə bank komissiyaları və ya köçürmə xərcləri də ola bilər. Universitetlər bu haqda tələbələri əvvəlcədən məlumatlandırır.
Təhsil Haqqı üçün Təqaüd və Endirim İmkanları
Litva universitetləri həm yerli, həm də beynəlxalq tələbələr üçün müxtəlif təqaüd proqramları və endirim imkanları təqdim edir. Akademik göstəriciləri yüksək olan tələbələr, sosial vəziyyəti zəif olanlar və ya idman, incəsənət kimi xüsusi sahələrdə uğur qazananlar müəyyən meyarlara əsaslanaraq təqaüd ala bilərlər. Həmçinin, bəzi universitetlər Azərbaycan və digər ölkələrdən olan tələbələr üçün xüsusi endirim proqramları və ikitərəfli razılaşmalar təklif edir.
Əlavə Xərclər və Digər Ödənişlər
Təhsil haqqı ilə yanaşı, Litvada oxuyan tələbələr tətbiq haqqı (application fee), qeydiyyat haqqı, tələbə kartı və sığorta kimi əlavə ödənişlər də edə bilərlər. Tətbiq haqqı, adətən, 50–150 avro civarındadır və müraciət zamanı ödənilir. Qeydiyyat haqqı isə universitetə qəbul zamanı tələb olunur. Bu xərclər ümumi büdcədə böyük yer tutmasa da, tələbə üçün əvvəlcədən planlaşdırılması vacibdir.
Reklam
Təhsil Haqqının Qaytarılması
Litva universitetlərinin əksəriyyəti tələbə viza ala bilmədikdə və ya qəbuldan imtina edildikdə ödənilmiş təhsil haqqının bir hissəsini və ya tamını geri qaytarır. Bunun üçün hər universitetin öz qaydası var və müraciət etməzdən əvvəl bu məsələni universitetin qəbul şöbəsindən dəqiqləşdirmək məsləhətdir.
Litvada Pulsuz Təhsil Olmaq İmkanı
Litvada pulsuz təhsil əsasən Avropa İttifaqı vətəndaşları üçün nəzərdə tutulub. Azərbaycan və digər ölkələrin vətəndaşları üçün tam pulsuz təhsil imkanı məhdud olsa da, yüksək təqaüd və xüsusi proqramlar vasitəsilə təhsil xərclərini tam və ya qismən ödəmək mümkündür. Avropa Birliyi çərçivəsində həyata keçirilən Erasmus+, dövlət proqramları və universitetlərin daxili fondları bu imkanı yaradır.
Litvada təhsil haqqı digər Avropa ölkələri ilə müqayisədə əlçatan və münasib hesab edilir. Bakalavr və magistr səviyyəsində ixtisasdan və universitetdən asılı olaraq illik ödənişlər əsasən 1 500–7 000 avro aralığında dəyişir. Tibb, stomatologiya və texniki sahələrdə isə bu məbləğ daha yüksək olur. Təhsil haqqı ilə yanaşı, tələbələr üçün müxtəlif təqaüd, endirim və maliyyə dəstəyi proqramları da mövcuddur. Əlavə olaraq, təhsil haqqı və digər xərcləri ödəyərkən planlı və məlumatlı olmaq vacibdir. Litvada təhsil almaq istəyən hər kəs əvvəlcədən universitetlərin rəsmi saytlarından və qəbul şöbəsindən ən dəqiq və aktual məlumatları əldə etməlidir.
Ən çox verilən suallar
Litvada bakalavr səviyyəsində illik təhsil haqqı əsasən 1500–5000 avro arasında dəyişir. İxtisasa, universitetə və proqramın növünə görə bu məbləğ az və ya çox ola bilər. Tibb, stomatologiya və texniki ixtisaslarda isə ödəniş adətən daha yüksək – bəzən 7000–10 000 avroya qədər olur.
Litvada magistratura üzrə illik təhsil haqqı əsasən 2000–7000 avro arasında dəyişir. Texniki və tibb yönümlü sahələrdə bu rəqəm daha yüksək ola bilər. Ən humanitar və sosial ixtisaslarda isə adətən daha münasib qiymətlər təklif edilir.
Təhsil haqqı, adətən, illik və ya semestr üzrə bank köçürməsi yolu ilə ödənilir. Bir çox universitetdə ödənişi bir neçə hissəyə bölmək mümkündür. Bəzi hallarda ödəniş gecikərsə, tələbəyə əlavə vaxt verilə bilər, lakin bunun üçün universitetə rəsmi müraciət edilməlidir.
Bəli, Litva universitetləri və dövlət proqramları xarici tələbələr üçün müxtəlif təqaüd və endirim imkanları təklif edir. Akademik göstəriciləri yüksək olanlar, sosial vəziyyəti zəif olanlar və bəzən müəyyən ölkələrdən gələn tələbələr üçün xüsusi təqaüdlər mövcuddur.
Əgər tələbə universitetə qəbul olmazsa və ya viza ala bilməzsə, bir çox universitet ödənilmiş təhsil haqqının bir hissəsini və ya hamısını geri qaytara bilər. Lakin tətbiq (application) haqqı adətən geri qaytarılmır.
Bəli, Litvada universitetə müraciət zamanı adətən 50–150 avro civarında tətbiq və qeydiyyat haqları olur. Bu ödəniş bir dəfəlikdir və müraciət zamanı tələb olunur.
Bəli, təhsil haqları bəzən universitetin daxili siyasətinə, inflyasiyaya və dövlət qərarlarına görə hər il bir qədər artırıla bilər. Tələbə qəbul olunduğu ildə müqavilədə göstərilən məbləği ödəyir.
Azərbaycan və digər xarici ölkə vətəndaşları üçün Litvada pulsuz təhsil adətən mümkün deyil. Lakin yüksək bal toplayanlar və müəyyən proqramlara seçilənlər üçün tam və ya qismən təqaüd imkanları var.
Əgər təhsil haqqı vaxtında ödənilməzsə, tələbə dərslərə buraxılmaya, imtahanlarda iştirak edə bilməyə və ya tələbə statusunu itirə bilər. Ona görə ödənişlərin vaxtında aparılması çox vacibdir.
Bəli, beynəlxalq bank köçürməsi zamanı əlavə komissiya xərcləri çıxır. Bunu əvvəlcədən planlaşdırmaq və ödəniş üsullarını universitetdən dəqiqləşdirmək tövsiyə olunur.
Reklam
